วัฒนธรรมเกี่ยวกับภาคอีสาน

ฟ้อนเซิ้งแคน
ประวัติความเป็นมาของแคน
แคนเป็นเครื่องดนตรีเก่าแก่ของชาวอีสาน เป็นเอกลักษณ์ด้านดนตรีตัวแทนความเป็นคนอีสาน มีเสียงอันเป็นธรรมชาติ มีความไพเราะลึกซึ้งกินใจ ดังในวรรณคดี "ท้าวก่ำกาดำ ได้กล่าวถึงความไพเราะของแคนไว้อย่างมีอารมณ์ว่า

"ท้าวก็เป่าจ้อยๆ อ้อยอิ่งกินนารี
เสียงแคนดังม่วนแม้งพอล้มหลุดตายไปนั้น
ปรากฏดังม่วนก้องในเมืองอ้อยอิ่น
สาวฮามน้อยวางหลามาเบิ่ง
บางผ่องปะหลาไว้วางไปทั้งก็มี
ฝูงคนเฒ่าเหงานอนหายส่วง
ฝูงพ่อฮ้างคิดฮ่ำคะนิงเมีย
เป็นที่อัศจรรย์แท้เสียงแคนท้าวก่ำ
ฝูงกินข้าวคาคอค้างอยู่
บ่มีไผไออิจามไอสงัดอยู่" บุญมีเลยเป่าแถลงดังก้อง
ท้าวก็เป่าจ้อยๆ คือเสียงเสพเมือสวรรค์
เป็นที่ใจม่วนดิ้นดอมท้าวเป่าแคน
เข่าก็บบฟั่งฟ้าวตีนต้องถือตอ
บางผ่องเสื้อผ้าหลุดออกซ้ำเลยเต้นแล่นไปก็มี
สาวแม่ฮ้างคะนิงโอ้อ่าวผัว
เหลือทนทุกข์อยู่ผู้เดียวนอนแล้ง
ไผได้ฟังม่วนแม้งใจสล่างหว่างเว
ฝูงอาบน้ำปะผ้าแล่นมา

อ่านรายละเอียดเรื่อง แคน เพิ่มเติม

การประดิษฐ์ชุดฟ้อนซึ่งอาศัยแคนเป็นองค์ประกอบขึ้น ได้ชื่อว่า เซิ้งแคน เป็นการฟ้อนประกอบการเป่าแคน โดยแบ่งการฟ้อนออกเป็น 2 ฝ่ายชายหญิง ฝ่ายชายเป่าแคนไปด้วยลีลาการเกี้ยวพาราสี การเซิ้งแคนเป็นการฟ้อนที่เป็นอิสระแต่ละคู่ ฉะนั้นจึงมีความสนุกสนานแปลกตาในลวดลายของการเซิ้ง และการเป่าแคน และยังมีชุดฟ้อนแคน ซึงทางกรมศิลปากรได้จัดทำเป็นชุดฟ้อน โดยใช้ทำนองลาวดวงเดือนและออกซุ้มลาวแพน

ทางมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ มหาสารคาม โดยอาจารย์ชัชวาลย์ วงษ์ประเสริฐ เห็นว่าน่าจะมีการประยุกต์ทำนองฟ้อนและเซิ้งเข้าอยู่ในชุดเดียวกัน เพื่อให้เกิดความสวยงามแปลกตา และเน้นให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างภาคอีสาน ซึ่งได้รับสืบทอดวัฒนธรรมของล้านช้าง และภาคเหนือ ซึ่งได้รับสืบทอดวัฒนธรรมของล้านนา จึงประดิษฐ์ชุดฟ้อนขึ้นโดยอาศัย "แคน" เป็นสื่อให้ชื่อว่า "ฟ้อนเซิ้งแคน" โดยใช้ดนตรีพื้นเมืองอีสานใช้ในทำนองเซิ้งบั้งไฟ และเพลงลาวดวงเดือน และออกซุ้มลาวแพน

เครื่องแต่งกาย
ฝ่ายหญิงใช้ชุดเซิ้งพื้นเมืองอีสาน คือ สวมเสื้อแขนกระบอก นุ่งซิ่นพื้นเมือง ห่มผ้าสไบ ผมเกล้ามวยทัดดอกไม้ ฝ่ายชายสวมเสื้อคอกลม นุ่งโจงกระเบนด้วยผ้าขาวม้าพื้นเมืองอีสาน และใช้ผ้าขาวม้าคาดเอว

เครื่องดนตรี
ใช้ดนตรีพื้นเมืองอีสาน โดยใช้ลายเซิ้งบั้งไฟเพลงลาวดวงเดือนและออกซุ้มของเพลงลาวแพน